Αν έχεις νιώσει ποτέ αυτό το γνώριμο “κάψιμο” στο στομάχι, ένα βάρος μετά το φαγητό ή φουσκώματα που δεν λένε να φύγουν, δεν είσαι μόνος. Η γαστρίτιδα, αν και ακούγεται σαν κάτι αυστηρά ιατρικό, είναι μια κατάσταση που αφορά πολλούς από εμάς και πολλές φορές έχει τις ρίζες της στην καθημερινότητά μας: άγχος, γρήγορο φαγητό, καφέδες στο πόδι και φτωχός ύπνος. Δεν χρειάζεται όμως να τη συνηθίσουμε ή να τη δεχτούμε ως “φυσιολογική”. Στο άρθρο αυτό, θα δούμε τι ακριβώς είναι η γαστρίτιδα, ποια σημάδια μας δίνει το σώμα μας, και κυρίως πώς μπορούμε με απλούς και φυσικούς τρόπους να ανακουφιστούμε και να τη διαχειριστούμε καλύτερα στην καθημερινότητά μας.
Τι είναι η Γαστρίτιδα;
Η γαστρίτιδα είναι φλεγμονή του γαστρικού βλεννογόνου και εμφανίζεται σε δύο μορφές: οξεία (με ξαφνικά, έντονα συμπτώματα) και χρόνια (εξελίσσεται σταδιακά, συχνά χωρίς αρχικά συμπτώματα). Κύρια αιτία αποτελεί το βακτήριο Helicobacter pylori, ενώ μπορεί να προκληθεί και από παράγοντες όπως αλκοόλ, κάπνισμα, μη ισορροπημένη διατροφή, συχνή χρήση φαρμάκων, όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ) και κυριότερα, λόγω άγχους. Αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε έλκη, ατροφία στομάχου ή διαταραχές στην απορρόφηση βιταμινών όπως η Β12.
Τύποι Γαστρίτιδας και Συμπτώματα
Η γαστρίτιδα μπορεί να εμφανιστεί με διάφορους τρόπους, ανάλογα με την αιτία που την προκαλεί.
Ας δούμε τους βασικότερους τύπους και πώς επηρεάζουν τον οργανισμό μας:
Ατροφική Γαστρίτιδα
Η ατροφική γαστρίτιδα εμφανίζεται συνήθως λόγω χρόνιας λοίμωξης από το Helicobacter pylori ή εξαιτίας αυτοάνοσων μηχανισμών. Χαρακτηρίζεται από σταδιακή καταστροφή των γαστρικών αδένων, γεγονός που μειώνει την παραγωγή οξέος και πεψίνης. Σε πιο προχωρημένα στάδια μπορεί να οδηγήσει σε εντερική μεταπλασία και να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του στομάχου.
Ας δούμε τους βασικότερους τύπους και πώς επηρεάζουν τον οργανισμό μας:
Ατροφική Γαστρίτιδα
Η ατροφική γαστρίτιδα εμφανίζεται συνήθως λόγω χρόνιας λοίμωξης από το Helicobacter pylori ή εξαιτίας αυτοάνοσων μηχανισμών. Χαρακτηρίζεται από σταδιακή καταστροφή των γαστρικών αδένων, γεγονός που μειώνει την παραγωγή οξέος και πεψίνης. Σε πιο προχωρημένα στάδια μπορεί να οδηγήσει σε εντερική μεταπλασία και να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του στομάχου.
Συχνά συμπτώματα:
Διατροφική υποστήριξη:
Εστιάζουμε σε τρόφιμα πλούσια σε B12 και σίδηρο, όπως αυγά, ψάρια, φακές, πράσινα φυλλώδη λαχανικά και φρούτα με αντιοξειδωτική δράση. Τα προβιοτικά μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση της ισορροπίας της μικροχλωρίδας.
Εστιάζουμε σε τρόφιμα πλούσια σε B12 και σίδηρο, όπως αυγά, ψάρια, φακές, πράσινα φυλλώδη λαχανικά και φρούτα με αντιοξειδωτική δράση. Τα προβιοτικά μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση της ισορροπίας της μικροχλωρίδας.
Αυτοάνοση Γαστρίτιδα
Στην περίπτωση της αυτοάνοσης γαστρίτιδας, το ανοσοποιητικό σύστημα στοχεύει τα ίδια τα κύτταρα του στομάχου, προκαλώντας ατροφία και μειώνοντας σημαντικά την παραγωγή γαστρικού οξέος. Η ανεπάρκεια βιταμίνης B12 και η κακοήθης αναιμία είναι συχνές συνέπειες.
Συχνά συμπτώματα:
Στην περίπτωση της αυτοάνοσης γαστρίτιδας, το ανοσοποιητικό σύστημα στοχεύει τα ίδια τα κύτταρα του στομάχου, προκαλώντας ατροφία και μειώνοντας σημαντικά την παραγωγή γαστρικού οξέος. Η ανεπάρκεια βιταμίνης B12 και η κακοήθης αναιμία είναι συχνές συνέπειες.
Συχνά συμπτώματα:
- Ναυτία
- Μειωμένη όρεξη
- Απώλεια βάρους
- Σκουρόχρωμα κόπρανα
- Δυσκολία απορρόφησης βιταμίνης B12
Διατροφική προσέγγιση:
Η έμφαση δίνεται στην αναπλήρωση της B12 και του σιδήρου, είτε μέσω διατροφής είτε με συμπληρώματα. Αποφεύγουμε τρόφιμα που μπορεί να επιβαρύνουν το στομάχι, όπως καφές, αλκοόλ και πικάντικα πιάτα.
Η έμφαση δίνεται στην αναπλήρωση της B12 και του σιδήρου, είτε μέσω διατροφής είτε με συμπληρώματα. Αποφεύγουμε τρόφιμα που μπορεί να επιβαρύνουν το στομάχι, όπως καφές, αλκοόλ και πικάντικα πιάτα.
Διαβρωτική Γαστρίτιδα
Αυτός ο τύπος εμφανίζεται όταν ο βλεννογόνος του στομάχου διαβρώνεται, συχνά λόγω χρήσης ΜΣΑΦ (όπως ιβουπροφαίνη), υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ ή έντονου στρες. Μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία και χρειάζεται άμεση προσοχή.
Συχνά συμπτώματα:
- Έντονος πόνος στο πάνω μέρος της κοιλιάς
- Ναυτία
- Εμετός (συχνά με ίχνη αίματος)
- Μαύρα κόπρανα
Διατροφική φροντίδα:
Αποφεύγουμε απόλυτα συστατικά που επιδεινώνουν τα συμπτώματα της (αλκοόλ, ΜΣΑΦ, πικάντικα). Ακολουθούμε ήπια διατροφή (ρύζι, βραστά λαχανικά, μπανάνες) και πάντα με ιατρική καθοδήγηση.
Αποφεύγουμε απόλυτα συστατικά που επιδεινώνουν τα συμπτώματα της (αλκοόλ, ΜΣΑΦ, πικάντικα). Ακολουθούμε ήπια διατροφή (ρύζι, βραστά λαχανικά, μπανάνες) και πάντα με ιατρική καθοδήγηση.
Ήπια Γαστρίτιδα Άντρου
Αφορά φλεγμονή στο κάτω μέρος του στομάχου (άντρο), συνήθως λόγω λοίμωξης από H. pylori. Πολλές φορές περνά απαρατήρητη ή εμφανίζει ήπια συμπτώματα.
Συχνά συμπτώματα:
Αφορά φλεγμονή στο κάτω μέρος του στομάχου (άντρο), συνήθως λόγω λοίμωξης από H. pylori. Πολλές φορές περνά απαρατήρητη ή εμφανίζει ήπια συμπτώματα.
Συχνά συμπτώματα:
- Ήπια δυσπεψία
- Αίσθημα βαρύτητας ή πόνος στην κοιλιακή χώρα
Θεραπεία:
Περιλαμβάνει αντιβιοτική αγωγή για την εξάλειψη του H. pylori και παρακολούθηση από γιατρό.
Περιλαμβάνει αντιβιοτική αγωγή για την εξάλειψη του H. pylori και παρακολούθηση από γιατρό.
Αγχώδης Γαστρίτιδα
Το άγχος μπορεί να επηρεάσει άμεσα το στομάχι μας! Μέσα από τον άξονα εγκεφάλου–εντέρου, το χρόνιο στρες ενισχύει την παραγωγή οξέος και αποδυναμώνει την άμυνα του βλεννογόνου.
Συχνά συμπτώματα:
- Πόνος ή βάρος στο στομάχι
- Φούσκωμα και ναυτία
- Δυσπεψία, ζάλη
- Αίσθημα παλμών ή κόπωσης
Η διαχείριση του άγχους είναι βασική: τεχνικές χαλάρωσης, ψυχοθεραπεία, άσκηση, ισορροπημένη διατροφή και επαρκής ύπνος βοηθούν σημαντικά.
Συμπερασματικά η κατανόηση του είδους της γαστρίτιδας που αντιμετωπίζουμε είναι το πρώτο βήμα για την σωστή αντιμετώπισή της. Με κατάλληλη διατροφή, υποστήριξη από φυσικά συμπληρώματα και καθοδήγηση από επαγγελματίες υγείας, μπορούμε να βελτιώσουμε σημαντικά την καθημερινότητά μας.
Διατροφή και Γαστρίτιδα: Τι να Προτιμήσετε και τι να Αποφύγετε
Η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαχείριση της γαστρίτιδας και στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της. Επιλέγοντας τροφές που είναι εύπεπτες και φιλικές προς τον γαστρικό βλεννογόνο, μπορούμε να συμβάλουμε στη μείωση της φλεγμονής και στην αποκατάσταση του βλεννογόνου του στομάχου.
Παρακάτω θα δείτε τι να προτιμάτε και τι να αποφεύγετε για να νιώσετε καλύτερα:
Παρακάτω θα δείτε τι να προτιμάτε και τι να αποφεύγετε για να νιώσετε καλύτερα:
|
Προτιμήστε περισσότερο |
Προτιμήστε λιγότερο |
|
Πλήρη δημητριακά: βρώμη, καστανό ρύζι, κινόα και ψωμί ολικής άλεσης είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, βοηθούν στη ρύθμιση της πέψης και προστατεύουν το στομάχι από ερεθισμούς. |
Υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα: γλυκά, μπισκότα, έτοιμα επιδόρπια και αναψυκτικά μπορεί να προκαλέσουν καούρες και φούσκωμα. |
|
Φρούτα και λαχανικά: μήλα (ιδανικά χωρίς τη φλούδα), μπανάνες, καρότα, κολοκύθα, πατάτες και γλυκοπατάτες είναι εύπεπτα, ήπια και πλούσια σε αντιοξειδωτικά που βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής. |
Λιπαρά και τηγανητά: τηγανητές πατάτες, τηγανητό κρέας, και αλλαντικά περιέχουν κορεσμένα λιπαρά που επιβαρύνουν το στομάχι και εντείνουν τη φλεγμονή. |
|
Άπαχες πηγές πρωτεΐνης: κοτόπουλο, γαλοπούλα και ψάρια όπως η πεσκανδρίτσα ή ο σολομός που περιέχουν ωμέγα-3 λιπαρά που έχουν αντιφλεγμονώδη δράση. |
Ροφήματα με καφεΐνη και αλκοόλ: ο καφές, τα ενεργειακά ποτά και το αλκοόλ ερεθίζουν το γαστρικό βλεννογόνο και μπορούν να επιδεινώσουν τη γαστρίτιδα. |
|
Φυτικές πηγές πρωτεΐνης: φακές, ρεβίθια, φασόλια, τόφου και κινόα είναι εύπεπτες και βοηθούν τη λειτουργία του εντέρου, χωρίς να επιβαρύνουν το στομάχι. |
Όξινα φρούτα και όξινοι χυμοί: εσπεριδοειδή όπως πορτοκάλια, λεμόνια, γκρέιπφρουτ, φράουλες, ακτινίδια και οι χυμοί τους έχουν υψηλή οξύτητα που μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς. |
|
Καλά λιπαρά: το ελαιόλαδο, το αβοκάντο, οι ξηροί καρποί (π.χ. καρύδια) και ο λιναρόσπορος προσφέρουν καλά λιπαρά που έχουν αντιφλεγμονώδη δράση. |
Αλμυρά ή καυτερά τρόφιμα: μπαχαρικά, έτοιμες σάλτσες, τουρσιά και τρόφιμα με πολύ αλάτι ή καυτερή γεύση είναι πιθανό να ερεθίσουν το στομάχι. |
|
Τρόφιμα πλούσια σε προβιοτικά: το γιαούρτι με ζωντανές καλλιέργειες και το κεφίρ συμβάλλουν στην αποκατάσταση της ισορροπίας της εντερικής χλωρίδας. |
|
|
Φυτικά ροφήματα: το χαμομήλι, η μέντα, το τζίντζερ και η μαστίχα Χίου έχουν καταπραϋντικές ιδιότητες και μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των γαστρικών ενοχλήσεων, όταν καταναλώνονται σε ήπια συχνότητα. |
|
Συμβουλές για την Καθημερινή Διατροφή
Μικρά και συχνά γεύματα: Αποφύγετε μεγάλα και βαριά γεύματα. Προτιμήστε μικρές ποσότητες τροφής κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Επαρκής ενυδάτωση: Πίνετε άφθονο νερό σε μικρές γουλιές και αποφύγετε πολύ ζεστά ή πολύ κρύα ροφήματα.
Αποφύγετε το κάπνισμα: Το κάπνισμα ερεθίζει το στομάχι και μπορεί να εντείνει τη φλεγμονή.
Σταδιακές αλλαγές: Οποιαδήποτε αλλαγή στη διατροφή να γίνεται σταδιακά ώστε να προσαρμόζεται ο οργανισμός ομαλά.
Συμπληρώματα για γαστρίτιδα: Ποιες είναι οι επιλογές μου;
Εκτός από την ιατρική θεραπεία, ορισμένα φυσικά συμπληρώματα διατροφής μπορούν να υποστηρίξουν τη διαχείριση των συμπτωμάτων και την υγεία του γαστρικού βλεννογόνου.
- Η γλουταμίνη ενισχύει την επούλωση του γαστρικού επιθηλίου, προστατεύει τα γαστρικά κύτταρα και μειώνει τη φλεγμονή, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις λοίμωξης από Helicobacter pylori. Συμμετέχει επίσης στη σύνθεση της γλουταθειόνης, ενός ισχυρού αντιοξειδωτικού που προστατεύει από οξειδωτικό στρες.
- Η μαστίχα Χίου έχει αντιμικροβιακή δράση κατά του H. pylori και συμβάλλει στη μείωση της φλεγμονής και της ενόχλησης στο στομάχι. Είναι φυσική, ασφαλής και καλά ανεκτή από τον οργανισμό.
- Η γλυκόριζα χάρη στα φλαβονοειδή της, ενισχύει την παραγωγή προστατευτικής βλέννας και συμβάλλει στην αποκατάσταση του γαστρικού βλεννογόνου. Μπορεί επίσης να βοηθήσει στην εξισορρόπηση της εντερικής μικροχλωρίδας.
- Τα προβιοτικά και ιδίως τα Lactobacillus salivarius και Lactobacillus rhamnosus, έχουν δείξει ότι μειώνουν τη γαστρική φλεγμονή και βοηθούν στην αποκατάσταση της ισορροπίας του μικροβιώματος, ενισχύοντας τη φυσική άμυνα του στομάχου.
Συμπερασματικά
Φροντίζοντας τη διατροφή και τον τρόπο ζωής μας, μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά τα ενοχλητικά συμπτώματα της γαστρίτιδας. Η ενημέρωση, η πρόληψη και οι σωστές επιλογές αποτελούν το κλειδί για μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
Φροντίζοντας τη διατροφή και τον τρόπο ζωής μας, μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά τα ενοχλητικά συμπτώματα της γαστρίτιδας. Η ενημέρωση, η πρόληψη και οι σωστές επιλογές αποτελούν το κλειδί για μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
Επιστημονικές Αναφορές
Dabos, K. J., Sfika, E., Vlatta, L. J., & Giannikopoulos, G. (2010). The effect of mastic gum on Helicobacter pylori: A randomized pilot study. Phytomedicine, 17(3–4), 296–299.
De Bruyne, E., Ducatelle, R., Foss, D., Sanchez, M., Joosten, M., Zhang, G., Smet, A., Pasmans, F., Haesebrouck, F., & Flahou, B. (2016). Oral glutathione supplementation drastically reduces Helicobacter-induced gastric pathologies. Scientific Reports, 6, 20169.
Goodwin, R. D., Cowles, R. A., Galea, S., & Jacobi, F. (2013). Gastritis and mental disorders. Journal of Psychiatric Research, 47(1), 128–132.
He, C., Peng, C., Xu, X., Li, N., Ouyang, Y., Zhu, Y., & Lu, N. (2022). Probiotics mitigate Helicobacter pylori-induced gastric inflammation and premalignant lesions in INS-GAS mice with the modulation of gastrointestinal microbiota. Helicobacter, 27(4), e12898.
Neumann, W. L., Coss, E., Rugge, M., & Genta, R. M. (2013). Autoimmune atrophic gastritis—Pathogenesis, pathology and management. Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology, 10(9), 529–541.
Protopapas, A. A., Papagiouvanni, I., Protopapas, A. N., & Goulis, I. (2024). Helicobacter pylori infection diagnosis and management: Current practices of Greek gastroenterologists. Annals of Gastroenterology, 37(1), 15–21.
Sipponen, P., & Maaroos, H.-I. (2015). Chronic gastritis. Scandinavian Journal of Gastroenterology, 50(6), 657–667.
Tang, Q., Wang, R., Niu, H., Li, Y., Li, Y., Hu, Z., Liu, X., & Tao, Y. (2024). Mapping network connection and direction among symptoms of depression and anxiety in patients with chronic gastritis. Psych Journal, 13(5), 824–834.
Wu, Y., Guo, Y., Huang, T., Huang, D., Liu, L., Shen, C., Jiang, C., Wang, Z., Chen, H., Liang, P., Hu, Y., Zheng, Z., Liang, T., Zhai, D., Zhu, H., & Liu, Q. (2023). Licorice flavonoid alleviates gastric ulcers by producing changes in gut microbiota and promoting mucus cell regeneration. Biomedicine & Pharmacotherapy, 169, 115868.
Wu, Y., Guo, Y., Huang, T., Huang, D., Liu, L., Shen, C., Jiang, C., Wang, Z., Chen, H., Liang, P., Hu, Y., Zheng, Z., Liang, T., Zhai, D., Zhu, H., & Liu, Q. (2023). Licorice flavonoid alleviates gastric ulcers by producing changes in gut microbiota and promoting mucus cell regeneration. Biomedicine & Pharmacotherapy, 169, 115868.
Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
info@hollandandbarrett.gr
*Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Κιρμανίδου
