Η εμμηνόπαυση αποτελεί ένα από τα βασικότερα στάδια στη ζωή μιας γυναίκας. Πρόκειται για έναν φυσιολογικό μηχανισμό, κατά τον οποίο διακόπτεται η έμμηνος ρύση, με την έναρξη της διάγνωσης να υφίσταται τουλάχιστον ένα χρόνο μετά την τελευταία έμμηνο ρύση. Η περίοδος πριν την εμμηνόπαυση ονομάζεται περι-εμμηνόπαυση (peri-menopause) ή – όπως ήδη θα γνωρίζετε – κλιμακτήριος. Η ηλικία της εμμηνόπαυσης κυμαίνεται μεταξύ 45-55 ετών, με τη χρονική διάρκεια και τη βαρύτητα των συμπτωμάτων να διαφέρουν πολύ από γυναίκα σε γυναίκα. Κατά την έναρξη της κλιμακτηρίου, αρχίζει και διαταράσσεται κατά πολύ η συχνότητα της περιόδου, με κάποιες γυναίκες να βιώνουν πολύ πιο αραιές περιόδους, ενώ άλλες πιο συχνές με αυξημένη αιματική ροή (μηνορραγία).
Ησταδιακή μείωση των οιστρογόνων & της προγεστερόνης,των κύριων ορμονών που ρυθμίζουν τον εμμηνορροϊκό κύκλο – κι όχι μόνο - σηματοδοτεί την έναρξη της κλιμακτηρίου (περι-εμμηνόπαυσης), μονοπάτι το οποίο ευθύνεται κατά κύριο λόγο για την εμφάνιση των – όχι και πολύ ευχάριστων – συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης.
Πιθανά συμπτώματα
Νυχτερινή εφίδρωση & εξάψεις
Ανησυχία & Άγχος
Καταθλιπτικά συμπτώματα / Χαμηλή διάθεση
«Θολωμένη σκέψη», χαμηλή συγκέντρωση
Εναλλαγές θερμοκρασίας
Κολπική ξηρότητα & κνησμός
Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία
Αίσθημα ταχυκαρδίας
Αυξημένη κόπωση
Μειωμένη ποιότητα ύπνου
Μείωση οστικής πυκνότητας
Η ενημέρωση και γνώση γύρω από το ζήτημα της εμμηνόπαυσης είναι επιτακτική ανάγκη για δύο κύριους λόγους. Η έναρξη των συμπτωμάτων σηματοδοτεί ένα μεταβατικό στάδιο στη σωματική και ψυχοσυναισθηματική υγεία της γυναίκας. Πρώτον, η εμμηνόπαυση δε σημαίνει απλά «διακοπή της περιόδου» και επομένως «διακοπή της ικανότητας τεκνοποίησης». Τα οιστρογόνα, η κύρια ομάδα ορμονών του γυναικείου φύλου, δρουν προστατευτικά στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας έναντι εμφάνισης καρδιαγγειακών και μυοσκελετικών παθήσεων, γεγονός το οποίο σημαίνει πως οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες διατρέχουν αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο (παρόμοιο με εκείνο των ανδρών) καθώς και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης οστεοπόρωσης & κατάθλιψης, όπως συνεχόμενα αποδεικνύει η επιστήμη. Δεύτερον, η σωστή ενημέρωση αυξάνει την ευαισθητοποίηση μας απέναντι σε οικογενειακά και φιλικά πρόσωπα που διανύουν αυτό το – αρκετά δύσκολο – στάδιο ζωής. Τείνουμε να μπερδεύουμε τη διαδικασία του γήρατος / του αυξημένου στρες / της νόσησης, με αυτή της εμμηνόπαυσης. Η εμμηνόπαυση αποτελεί φυσιολογικό στάδιο στη ζωή μιας γυναίκας, που χρήζει εξατομικευμένης αντιμετώπισης, όπου ο κοινωνικός περίγυρος μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση μιας καλής ποιότητας ζωής.
Τρόποι Αντιμετώπισης
Όπως προαναφέρθηκε, ο κοινός μηχανισμός έλευσης των συμπτωμάτων της κλιμακτηρίου και της εμμηνόπαυσης είναι οι ορμονικές μεταπτώσεις των οιστρογόνων και της προγεστερόνης. Επομένως, η αντιμετώπιση έγκειται στην ορμονική ρύθμιση καθώς και στην αντιμετώπιση των εξατομικευμένων συμπτωμάτων κάθε γυναίκας.
Ορμονοθεραπεία. Η πιο συχνή και εγκεκριμένη μέθοδος που χρησιμοποιείται παγκοσμίως είναι η ορμονοθεραπεία (HRT – Hormone Replacement Therapy), κατά την οποία χορηγούνται οιστρογόνα, τα οποία έχουν στόχο να αποκαταστήσουν τη φυσιολογική πτώση, λόγω εμμηνόπαυσης.
Φυτοοιστρογόνα. Τροφές, όπως η σόγια & τα φυστίκια και βότανα, όπως το κόκκινο τριφύλλι (Red Clover) περιέχουν φυτοοιστρογόνα, συστατικά που «μιμούνται» τη δράση των οιστρογόνων. Οι ισοφλαβόνες (τα φυτοοιστρογόνα της σόγιας) είναι ένα από τα πιο γνωστά, ευρέως χρησιμοποιούμενα συμπληρώματα, τα οποία μπορούν να συμβάλλουν πιθανώς στη μείωση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης.
Extratip: Η σόγια είναι απολύτως ασφαλής και τα φυτοοιστρογόνα, φυσιολογικά θρεπτικά συστατικά του φυτού. Το μόνο που χρειάζεται να προσέχετε στην κατανάλωση της είναι να είναι μη γενετικά τροποποιημένη (GMO – free). H Holland & Barrett χρησιμοποιεί μη γενετικά τροποποιημένη σόγια.
Έλαιο Νυχτολούλουδου (EveningPrimroseOil) & Έλαιο Βοράγου. Το έλαιο νυχτολούλουδου, γνωστό και ως EPO ανήκει επίσης στα πιο γνωστά συμπληρώματα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, ιδίως της νυχτερινής εφίδρωσης και των εψάξεων. Νεότερα επιστημονικά δεδομένα σημειώνουν πιθανή βελτίωση των δυσάρεστων συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης.
Saffron. Το γνωστό σε όλους, σαφράν, μοναδικό στο είδος του, φύεται στον ελλαδικό χώρο, στο νομό Κοζάνης, αλλά και καλλιεργήσιμες ασιατικές εκτάσεις στο Ιράν. Απολύτως ασφαλές στη χρήση του, μελετάται ευρέως για πλήθος κλινικών περιστατικών, όπου δείχνει μεγάλη δυναμική στη βελτίωση της ψυχικής υγείας. Νεότερες μελέτες δείχνουν σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, συμπεριλαμβανομένων και των εναλλαγών διάθεσης.
Ashwagandha. Η Ασουαγκάντα (ή Ασβαγκάντα) αποτελεί προσαρμοσιογόνο βότανο (adaptogen), προερχόμενο από την παραδοσιακή ιατρική πρακτική της Αγιουρβέδα, με τα επιστημονικά δεδομένα να είναι πολλά υποσχόμενα στη μείωση του άγχους και τη βελτίωση της διάθεσης. Επίσης, φαίνεται πως βοηθά μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, που αντιμετωπίζουν διαταραχές ποιότητας ύπνου.
Extratip: Σε περίπτωση που υποβάλλεστε σε ορμονοθεραπεία, η χρήση οποιοδήποτε διατροφικού συμπληρώματος απαιτεί την έγκριση του γιατρού που σας παρακολουθεί.
Συμπερασματικά
Η εμμηνόπαυση αποτελεί φυσιολογικό στάδιο στη ζωή μιας γυναίκας, το οποίο απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα σε πολλούς τομείς. Η ισορροπημένη διατροφή και άσκηση αποτελούν αναπόσπαστα κομμάτια της διατήρησης της υγείας του οργανισμού και της βελτίωσης του προσδόκιμου ζωής, μετά την εμμηνόπαυση. Η έγκαιρη αναζήτηση ιατρικής και διατροφικής φροντίδας κρίνεται απαραίτητη και μπορεί να καταστεί σημείο «κλειδί» στην αποτελεσματική ρύθμιση των συμπτωμάτων και στη διατήρηση καλής ποιότητας ζωής. Η Holland & Barrett διαθέτει ποικιλία διατροφικών συμπληρωμάτων για την εξατομικευμένη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων εμμηνόπαυσης που βιώνει κάθε γυναίκα, με ολιστικές λύσεις, προερχόμενες από τη φύση.
Επιστημονικές αναφορές
Akhgarjand, C., Asoudeh, F., Bagheri, A., Kalantar, Z., Vahabi, Z., Shab‐bidar, S., ... & Djafarian, K. (2022). Does Ashwagandha supplementation have a beneficial effect on the management of anxiety and stress? A systematic review and meta‐analysis of randomized controlled trials. Phytotherapy Research, 36(11), 4115-4124.
Chen, L. R., Ko, N. Y., & Chen, K. H. (2019). Isoflavone supplements for menopausal women: a systematic review. Nutrients, 11(11), 2649.
Christelle, K., Zulkfili, M. M., Noor, N. M., & Draman, N. (2020). The effects of evening-primrose oil on menopausal symptoms: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Current Women's Health Reviews, 16(4), 265-276.
Gopal, S., Ajgaonkar, A., Kanchi, P., Kaundinya, A., Thakare, V., Chauhan, S., & Langade, D. (2021). Effect of an ashwagandha (Withania Somnifera) root extract on climacteric symptoms in women during perimenopause: a randomized, double‐blind, placebo‐controlled study. Journal of Obstetrics and Gynaecology Research, 47(12), 4414-4425.
Kashani, L., Esalatmanesh, S., Eftekhari, F., Salimi, S., Foroughifar, T., Etesam, F., ... & Akhondzadeh, S. (2018). Efficacy of Crocus sativus (saffron) in treatment of major depressive disorder associated with post-menopausal hot flashes: a double-blind, randomized, placebo-controlled trial. Archives of gynecology and obstetrics, 297, 717-724.
Mohammady, M., Janani, L., Jahanfar, S., & Mousavi, M. S. (2018). Effect of omega-3 supplements on vasomotor symptoms in menopausal women: A systematic review and meta-analysis. European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology, 228, 295-302.
