Γνωρίζεις για το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου;
Μιας και ο Απρίλιος αποτελεί μήνας ευαισθητοποίησης και έγκυρης ενημέρωσης για το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου, αρπάξαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε για αυτό το – πολύ συχνό πλέον – σύνδρομο. Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ) ή IBS (Irritable Bowel Syndrome) αποτελεί μια λειτουργική διαταραχή του εντέρου, με την πλειοψηφία των πασχόντων να είναι γυναίκες.
Επηρεάζει περίπου το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού και παρουσιάζει ένα εκτενές εύρος συμπτωμάτων, από τα οποία κυρίαρχα είναι:
Η ενοχλητική αίσθηση ότι «καταλαβαίνω τι συμβαίνει μέσα στο στομάχι μου»
Ή «αντιλαμβάνομαι διαρκώς την κινητικότητα του εντέρου μου».
..ενώ χαρακτηριστικό του γνώρισμα είναι ο επαναλαμβανόμενος κοιλιακός πόνος, ο οποίος συνδέεται με αλλαγές στη συχνότητα και τη σύσταση των κενώσεων ή/και υποχώρηση του με την κένωση. Η διάγνωση του από ειδικό γαστρεντερολόγο προκύπτει, εφόσον αποκλειστούν άλλες παθολογικές καταστάσεις, με παρόμοια συμπτωματολογία, όπως η κοιλιοκάκη και οι ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (ΙΦΝΕ).
Η αιτιολογία εμφάνισης του ΣΕΕ δεν έχει πλήρως αποσαφηνιστεί, καθώς φαίνεται πως είναι πολύπλευρη. Οι διατροφικές συνήθειες, η οξεία γαστρεντερίτιδα αλλά και το έντονο άγχος φαίνεται πως ανήκουν στη λίστα με τα πιθανά αίτια. Ο σύγχρονος ρυθμός ζωής παίζει καθοριστικό ρόλο στην έξαρση των συμπτωμάτων του, καθώς φαίνεται πως η επικοινωνία μεταξύ εντέρου – εγκεφάλου (gut – brain axis) πρωταγωνιστεί. Η αύξηση της συχνότητας του ΣΕΕ είναι μία ακόμα απόδειξη πως η ψυχική κα η σωματική μας ευεξία είναι αλληλένδετες.
Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει τρόπος ριζικής καταπολέμησης του συνδρόμου. Λόγω των περιόδων έξαρσης και ύφεσης, οι ασθενείς με ΣΕΕ τείνουν να απομονώνονται κοινωνικά και να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εργασιακή αλλά και προσωπική τους ζωή. Γι’αυτό το λόγο, η διαχείριση των συμπτωμάτων και η μείωση των εξάρσεων είναι επιτακτική ανάγκη για τα άτομα με ΣΕΕ, με στόχο της βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.
Επειδή κάθε άτομο με ΣΕΕ βιώνει διαφορετικά συμπτώματα και με διαφορετική ένταση το κάθε σύμπτωμα, η εξατομικευμένη αντιμετώπιση του συνδρόμου είναι κλειδί για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του. Παρόλα αυτά, υπάρχουν κάποιες γενικές πρακτικές οδηγίες, οι οποίες φαίνεται να συμβάλλουν στη μείωση της έντασης των συμπτωμάτων του ΣΕΕ.
Μικρά και συχνά γεύματα. Τα μεγάλα σε όγκο γεύματα έχουν συσχετιστεί με αύξηση της έντασης των συμπτωμάτων, ενισχύοντας την κοιλιακή δυσφορία και δυσχεραίνοντας την πέψη.
Περιορισμός της πρόσληψης FODMAPs. Η αύξηση της έντασης των συμπτωμάτων του ΣΕΕ έχει συνδεθεί με την αυξημένη πρόσληψη ορισμένων συστατικών των τροφών, τα οποία περικλείουμε με τον όρο FODMAPs. Στην ουσία, πρόκειται για ένα group ζυμώσιμων υδατανθράκων (λακτόζη, φρουκτάνες, πολυόλες κλπ), τους οποίους εντοπίζουμε κυρίως σε όσπρια, γαλ/κα, ορισμένα φρούτα & λαχανικά.
Η διατροφή χαμηλή σε FODMAPs γίνεται πάντα υπό την επίβλεψη ειδικού διατροφολόγου.
Αφιέρωση χρόνου στα γεύματα. Όποιος τρώει με άγχος και δεν απολαμβάνει το φαγητό του να σηκώσει το χέρι του. Μάλλον πολλοί από εμάς ε; Η βιασύνη στο φαγητό και η μη αφιέρωση 15-20’ στο γεύμα μας, χωρίς περισπασμούς, έχει συνδεθεί με δυσκολίες στην πέψη και κατάποση αέρα (μαζί με το φαγητό), γεγονός που μπορεί να εντείνει περισσότερο την κοιλιακή δυσφορία, σε άτομα με ΣΕΕ.
Συμπληρωματική χορήγηση ψυλλίου. Το συμπλήρωμα ψυλλίου μπορεί να βοηθήσει άτομα με ΣΕΕ και δυσκοιλιότητα και να ανακουφίσει από το έντονο αίσθημα δυσφορίας που προκαλείται λόγω αυτής. Μην ξεχνάτε να πίνετε άφθονο νερό, καθώς η αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει τα αντίθετα αποτελέσματα.
Συμπληρωματική χορήγηση ελαίου μέντας. Το έλαιο μέντας έχει διερευνηθεί σε μεγάλο αριθμό μελετών, σημειώνοντας υψηλή αποτελεσματικότητα στη μείωση του εντερικού φουσκώματος, λόγω της αντισπασμωδικής του δράσης.
Συμπληρωματική χορήγηση προβιοτικών. Έχουμε μιλήσει ξανά για τα προβιοτικά και τα πολύτιμα οφέλη τους σε προηγούμενο άρθρο, σωστά;. Υπενθυμίζουμε πως πρόκειται για συμπληρώματα, εμπλουτισμένα με βακτηριακά στελέχη που στόχο έχουν να εξισορροπήσουν το εντερικό μικροβίωμα μας. Άτομα με ΣΕΕ, λόγω της μειωμένης κατανάλωσης φυτικών ινών ή άλλου υποκείμενου νοσήματος, μπορεί να παρουσιάζουν αλλαγές στην εντερική μικροχλωρίδα (δηλαδή στην ποσότητα καλών & κακών βακτηρίων που διαθέτουν), γεγονός που μπορεί να εντείνει τη βαρύτητα των συμπτωμάτων του ΣΕΕ. Πρόσφατες συστηματικές ανασκοπήσεις καταδεικνύουν πως η συμπληρωματική χορήγηση προβιοτικών σε άτομα με ΣΕΕ αποτελεί μια ασφαλή και αποτελεσματική επιλογή για τη διαχείριση των συμπτωμάτων του ΣΕΕ, μειώνοντας τον κοιλιακό πόνο και τη γενικευμένη γαστρεντερική δυσφορία, που αποτελεί εμπόδιο στη βέλτιστη ποιότητα ζωής. Επιπλέον, φαίνεται πως η συμπληρωματική χορήγηση προβιοτικών μπορεί να ενισχύσει την απόκριση του ανοσοποιητικού σε άτομα με ΣΕΕ, αλλά και να συμβάλλει στη μείωση των συμπτωμάτων κατάθλιψης.
Όπως αναφέρθηκε, αν και έχουν γίνει πολυάριθμες μελέτες, καταδεικνύοντας τα συμπληρώματα προβιοτικών, ως μια ασφαλή και επωφελής επιλογή για το ΣΕΕ, δεν υπάρχουν ακόμα κατευθυντήριες γραμμές για το ποιο συμπλήρωμα προβιοτικών να επιλέξουμε αναλόγως της βαρύτητας των συμπτωμάτων. Παρακάτω, αναγράφεται ένας γενικός κανόνας, με τον οποίο μπορείς να εντοπίσεις το συμπλήρωμα προβιοτικών, που θα δράσει αποτελεσματικά, στη δική σου περίπτωση.
Γενικός κανόνας
Ξεκινάμε πάντα με ένα συμπλήρωμα προβιοτικών με μικρό αριθμό βακτηριακών στελεχών (πχ 1-3 δις) & μικρό αριθμό οικογενειών (strains), ιδιαίτερα αν η διατροφή μας δεν είναι ισορροπημένη. Για να διακρίνουμε αν είναι αποτελεσματικό ή όχι, θα πρέπει να το καταναλώσουμε, για τουλάχιστον 8 εβδομάδες από την έναρξη της χορήγησης του. Αν το συμπλήρωμα δεν είναι αποτελεσματικό στις 8-10 εβδομάδες, μπορούμε να αυξήσουμε την ποσότητα των βακτηριακών στελεχών ή/και τον αριθμό των οικογενειών και να συνεχίσουμε με τον ίδιο τρόπο, μέχρι να βρούμε αυτό που μας ταιριάζει περισσότερο. Αν διαπιστώσουμε πως τα συμπτώματα χειροτερεύουν, διακόπτουμε τη χορήγηση, έως ότου υποχωρήσει η έξαρση. Σε αυτή την περίπτωση, είτε θα πρέπει να δοκιμάσουμε διαφορετικές οικογένειες προβιοτικών, είτε να τροποποιήσουμε την ποσότητα.
Extra tip: Τα συμπληρώματα προβιοτικών δεν πρέπει να λαμβάνονται μαζί με πολύ ζεστό φαγητό, καθώς η υψηλή θερμοκρασία σκοτώνει τα βακτηριακά στελέχη.
Disclaimer: Οι παραπάνω οδηγίες δεν έχουν σκοπό να υποκαταστήσουν τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού που σας παρακολουθεί.
Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου είναι μια λειτουργική διαταραχή, που επηρεάζει μεγάλο μέρος του πληθυσμού, ιδίως γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Χαρακτηρίζεται από ποικιλία συμπτωμάτων στο γαστρεντερικό, τα οποία επηρεάζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών. Η διαχείριση του έντονου άγχους, καθώς και η εξατομικευμένη διατροφική καθοδήγηση, αποτελούν επιτακτικής ανάγκης πρακτικές, οι οποίες συμβάλλουν στην ρύθμιση των εξάρσεων του ΣΕΕ. Η συμπληρωματική χορήγηση προβιοτικών φαίνεται να ευνοεί μια μεγάλη μερίδα ασθενών με ΣΕΕ, χορήγηση, η οποία πρέπει να γίνει με συνέπεια, και πάντα υπό την επίβλεψη του γιατρού και του διατροφολόγου.
Επιστημονικές Αναφορές
ΕΛΙΓΑΣΤ, Ελληνικό Ίδρυμα Γαστρεντερολογίας & Διατροφής
Dale, H. F., Rasmussen, S. H., Asiller, Ö. Ö., & Lied, G. A. (2019). Probiotics in irritable bowel syndrome: an up-to-date systematic review. Nutrients, 11(9), 2048.
Didari, T., Mozaffari, S., Nikfar, S., & Abdollahi, M. (2015). Effectiveness of probiotics in irritable bowel syndrome: Updated systematic review with meta-analysis. World journal of gastroenterology: WJG, 21(10), 3072.
Dimidi, E., & Whelan, K. (2020). Food supplements and diet as treatment options in irritable bowel syndrome. Neurogastroenterology & Motility, 32(8), e13951.
