Ο ψευδάργυρος είναι ένα από τα 24 απαραίτητα μέταλλα για το σώμα που βρίσκεται σε μια ποικιλία φυτικών και ζωικών τροφών, ωστόσο μπορεί να χορηγηθεί και με μορφή συμπληρώματος όπου κρίνεται χρήσιμο. Παίζει βασικό ρόλο στην υγεία του δέρματος, τη λειτουργία του ανοσοποιητικού, του θυρεοειδούς, την ανάπτυξη των κυττάρων και μπορεί να προστατεύσει από την ακμή, τη φλεγμονή και άλλες καταστάσεις. Η ανεπάρκεια ψευδαργύρου εμφανίζεται συχνά στις αναπτυσσόμενες χώρες, ωστόσο η ανεπάρκεια ψευδαργύρου στις ΗΠΑ είναι λιγότερο συχνή, επειδή οι περισσότερες δίαιτες παρέχουν τη συνιστώμενη διατροφική πρόσληψη. Κανένα μεταλλικό στοιχείο δεν έχει τόσο ισχυρή επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα, το δέρμα και τα μαλλιά από τον ψευδάργυρο. Ωστόσο, έως και το 50 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού δεν καταναλώνει αρκετό ψευδάργυρο. Οι κυριότερες μορφές ψευδαργύρου που θα συναντήσει κάποιος είναι ο γλυκονικός, ο θειϊκός, ο πικολινικός και ο κιτρικός ψευδάργυρος.
Γιατί να πάρω ψευδάργυρο;
Ίωση-κρυολόγημα: Ο ψευδάργυρος έχει γίνει μια δημοφιλής θεραπεία για το κοινό κρυολόγημα. Ορισμένες μελέτες έχουν βρει ότι οι παστίλιες ψευδαργύρου και ο θειϊκός ψευδάργυρος μπορεί να μειώσουν τη διάρκεια του κρυολογήματος και τον αριθμό των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού.
Μια μετα-ανάλυση του 2017 που δημοσιεύθηκε στο Open Forum Infectious Diseases διαπίστωσε ότι τα άτομα που έπαιρναν 80 έως 92 mg ψευδαργύρου την ημέρα έγιναν καλύτερα γρηγορότερα. Μέχρι την πέμπτη ημέρα το 70% όσων έλαβαν ψευδάργυρο είχαν αναρρώσει σε σύγκριση με μόλις 27% όσων έλαβαν εικονικό φάρμακο. Επίσης, παρατηρήθηκε ότι μειώνει δυνητικά τη διάρκεια του κρυολογήματος κατά 2,25 ημέρες. Αυτό υποδηλώνει ότι η λήψη συμπληρωμάτων ψευδαργύρου μπορεί να μειώσει τη συνολική επιβάρυνση του κοινού κρυολογήματος μεταξύ υγιών ενηλίκων όταν χορηγείται εντός 24 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων.
Διάρροια: Η λήψη ψευδαργύρου από το στόμα μειώνει τη διάρκεια και τη σοβαρότητα της διάρροιας σε παιδιά που υποσιτίζονται. Ο ψευδάργυρος δοσολογίας 20 mg ημερησίως είναι η πιο κοινή δόση που χρησιμοποιείται. Αλλά και οι δόσεις των 5-10 mg φαίνεται να λειτουργούν και προκαλούν λιγότερους εμετούς.
Νόσος Wilson: Μια κληρονομική διαταραχή που προκαλεί τη συσσώρευση χαλκού σε πολλά όργανα. Η λήψη ψευδαργύρου από το στόμα βελτιώνει τα συμπτώματα αυτής της πάθησης, καθώς ο ψευδάργυρος εμποδίζει την ποσότητα χαλκού που απορροφάται, αυξάνοντας την ποσότητα χαλκού που απελευθερώνει το σώμα.
Κατάθλιψη: Η λήψη ψευδαργύρου από το στόμα με ταυτόχρονη λήψη αντικαταθλιπτικών φαίνεται να βελτιώνει την κατάθλιψη. Μπορεί επίσης να βοηθήσει άτομα που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία μόνο με αντικαταθλιπτική αγωγή.
Διαβήτης. Η λήψη ψευδαργύρου από το στόμα μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα σε άτομα με διαβήτη.
Τι μπορεί να μου προκαλέσει η ανεπάρκεια ψευδαργύρου;
Καθυστερημένη ανάπτυξη στα παιδιά, πχ χαμηλό ύψος, καθυστερημένη ανάπτυξη χαρακτηριστικών του φύλου
Απώλεια της όρεξης
Αλλαγές στη γεύση
Υψηλότερος κίνδυνος λοιμώξεων
Προβλήματα γονιμότητας
Διάρροια
Διαταραχή της ανοσολογικής απόκρισης
Προβλήματα με την επούλωση πληγών
Βλάβες στα μάτια και στο δέρμα
Αδυναμία συγκέντρωσης
Πόσο ψευδάργυρο χρειάζομαι τη μέρα;
Συνιστώμενη Διαιτητική Δόση (RDA) ψευδαργύρου:
ΠΑΙΔΙΑ: 7 μηνών-3 ετών 3 mg/ημέρα, 4-8 ετών 5 mg/ημέρα & 9-13 ετών 8 mg/ημέρα
ΓΥΝΑΙΚΕΣ: 8 mg/ημέρα
ΕΓΚΥΕΣ/ ΘΗΛΑΖΟΥΣΕΣ: 12 mg/ημέρα
ΑΝΔΡΕΣ: 14 ετών και άνω 11 mg/ημέρα
Διατροφικές πηγές, πλούσιες σε ψευδάργυρο
Κόκκινο κρέας
Πουλερικά
Στρείδια
Εμπλουτισμένα τρόφιμα
Φασόλια και ξηροί καρποί
Ψάρι (και συγκεκριμένα οι σαρδέλες)
Θαλασσινά
Δημητριακά ολικής αλέσεως
Ποιοι είναι οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι από τη λήψη ψευδαργύρου;
Παρενέργειες: Τα συμπληρώματα ψευδαργύρου μπορεί να ερεθίσουν το στομάχι και το στόμα. Οι παστίλιες ψευδαργύρου μπορούν να αλλάξουν την αίσθηση της όσφρησης και της γεύσης για μερικές ημέρες. Εάν λαμβάνονται μακροχρόνια, οι παστίλιες ψευδαργύρου μπορεί να μειώσουν τα επίπεδα χαλκού στο σώμα. Τα ρινικά σπρέι ψευδαργύρου που χρησιμοποιούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα έχουν συσχετιστεί με παροδική απώλεια όσφρησης.
Αλληλεπιδράσεις: Ο ψευδάργυρος μπορεί να αλληλεπιδράσει με ορισμένα φάρμακα όπως τα αντισυλληπτικά χάπια και ορισμένα αντιβιοτικά. Ο ψευδάργυρος μπορεί επίσης να αλληλεπιδράσει με άλλα συμπληρώματα όπως το ασβέστιο, το μαγνήσιο, ο χαλκός και ο σίδηρος.
Κίνδυνοι: Τα άτομα που είναι αλλεργικά στον ψευδάργυρο, πάσχουν από HIV ή αιμοχρωμάτωση δεν πρέπει να λαμβάνουν συμπληρώματα ψευδαργύρου χωρίς να μιλήσουν πρώτα με το γιατρό τους. Ο υπερβολικός ψευδάργυρος μπορεί να προκαλέσει πυρετό, βήχα, ναυτία, μειωμένη ανοσοποιητική λειτουργία και ανισορροπίες μετάλλων. Στην εγκυμοσύνη, υψηλές δόσεις μπορεί να βλάψουν το έμβρυο.
Συμπερασματικά:
Ο ψευδάργυρος αποτελεί το μέταλλο με την υψηλότερη συγκέντρωση στο ανθρώπινο σώμα αμέσως μετά τον σίδηρο. Αποτελεί δομικό συστατικό σε πολλά ένζυμα και συμμετέχει σε πολλές βασικές λειτουργίες στον ανθρώπινο οργανισμό, αφού συμβάλλει στην καλή λειτουργία συστημάτων όπως το ανοσοποιητικό και στην προστασία του οργανισμού από μολύνσεις, ιώσεις και ασθένειες.
Το συμπλήρωμα ψευδαργύρου είναι ιδανικό για τον χειμώνα όταν ο οργανισμός χρειάζεται ενίσχυση τους κρύους μήνες για την διατήρηση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Επιστημονικέςαναφορές
Hulisz D.(2003) Efficacy of zinc against common cold viruses: an overview. J Am Pharm Association. Sep-Oct;44(5):594-603.
Hemilä H. (2011) Zinc lozenges may shorten the duration of colds: a systematic review. Open Respir Med July;5:51-8.
Harri Hemilä (2011). Zinc Lozenges May Shorten the Duration of Colds: A Systematic Review. Open Respir Med June; 5: 51–58
Michelle Science, MD, Jennie Johnstone, MD, Daniel E. Roth, MD PhD, Gordon Guyatt, MD MSc, and Mark Loeb, MD MSc (2012). Zinc for the treatment of the common cold: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Julυ 10; 184(10): E551–E561.
Maggini S, Beveridge S, Suter M. (2012) A combination of high-dose vitamin C plus zinc for the common cold. J Int Med Res.;40(1):28-42.
Singh M, Das RR. (2013) Zinc for the common cold. Cochrane Database Syst Rev. Jun 18;(6)
Wang MX, Win SS, Pang J. (2020) Zinc Supplementation Reduces Common Cold Duration among Healthy Adults: A Systematic Review of Randomized Controlled Trials with Micronutrients Supplementation. Am J Trop Med Hyg. July 103(1):86-99.
